Populistische bewegingen in Europa

Populistische bewegingen hebben in verschillende regio’s van Europa verschillende niveaus van aanwezigheid en invloed verworven. Hoewel hun impact in tal van landen kan worden waargenomen, is het belangrijk op te merken dat de omvang en aard van hun aanwezigheid aanzienlijk kunnen verschillen. Hier is een geografische en politieke beschrijving van de aanwezigheid van populistische bewegingen in Europa:

West-Europa

In West-Europa hebben populistische bewegingen opmerkelijke opmars gemaakt in landen als Frankrijk, Nederland en Duitsland. Het Front National in Frankrijk, onder leiding van Marine Le Pen, heeft electoraal succes geboekt, vooral bij de presidentsverkiezingen. Ook de Partij voor de Vrijheid (PVV) in Nederland, onder leiding van Geert Wilders, heeft steun gekregen met haar anti-immigratie- en eurosceptische standpunt. In Duitsland is het Alternatief voor Duitsland (AfD) naar voren gekomen als een belangrijke kracht, vooral in de nasleep van de Europese vluchtelingencrisis;

Landen in detail

Populistische partij	Beschrijving
Front Nationale (Rassemblement Nationale)(Frankrijk)	Het Front National is een Franse eurosceptische partij die door de jaren heen aanzienlijke verkiezingsresultaten heeft behaald. Naast haar scepsis tegenover het Europese beleid steunt de partij een harde houding ten aanzien van immigratie (grenssluiting) en acht zij het essentieel om de Franse soevereiniteit ten opzichte van de Europese Unie te doen gelden. Het staat haaks op het traditionele politieke systeem en werd altijd geleid door de familie Le Pen.
Partij voor de Vrijheid(Nederland)	De Partij voor de Vrijheid (Partij voor de Vrijheid), beter bekend als de PVV, is een rechts-populistische en eurosceptische politieke partij in Nederland. De PVV, opgericht in 2006 door Geert Wilders, heeft bekendheid verworven vanwege haar controversiële standpunten over immigratie, de islam en de Europese Unie. De partij pleit voor een strenger immigratiebeleid, inclusief het verbieden van islamitische symbolen en praktijken in de openbare ruimte. Het bevordert ook een nationalistische agenda, waarbij het belang van de Nederlandse identiteit en cultuur wordt benadrukt. Met haar sterke anti-establishment houding en nadruk op nationale soevereiniteit is de PVV een van de belangrijkste politieke krachten in Nederland geworden, die vaak de politieke debatten en het politieke beleid van het land beïnvloedt.
Het alternatief voor Duitsland (Duitsland)	Het Alternatief voor Duitsland (Alternative für Deutschland, AfD) is een rechts-populistische en nationalistische politieke partij in Duitsland. De partij, opgericht in 2013, heeft aanzienlijke aandacht en electoraal succes behaald. De AfD staat bekend om zijn anti-immigratie- en anti-islamstandpunt, maar ook om zijn verzet tegen de Europese Unie en de eurozone. De partij pleit voor een strenger immigratiebeleid, bescherming van de nationale identiteit en een assertievere benadering van de nationale soevereiniteit. De AfD heeft steun gekregen van individuen die ontevreden zijn over de reguliere politiek, met name over kwesties die verband houden met immigratie, mondialisering en waargenomen bedreigingen voor de Duitse cultuur. Hoewel de partij met controverses en interne verdeeldheid te maken heeft gehad, is zij erin geslaagd zetels in de Duitse Bondsdag en in verschillende deelstaatparlementen veilig te stellen, waardoor zij een opmerkelijke kracht in de Duitse politiek is geworden.

Zuid-Europa

Populistische bewegingen zijn aanzienlijk aanwezig in Zuid-Europese landen die zwaar getroffen zijn door de crisis in de eurozone. In Italië kreeg de Vijfsterrenbeweging (M5S), opgericht door Beppe Grillo, bijvoorbeeld aanzienlijke steun en werd een belangrijke politieke kracht. Spanje heeft de opkomst gezien van de linkse populistische partij Podemos, die de gevestigde politieke orde heeft uitgedaagd. Griekenland maakte de opkomst mee van Syriza, een linkse populistische partij, die tijdens de economische crisis electoraal succes boekte;

Landen in detail

Populistische partij	Beschrijving
Fratelli d’Italia (Broeders van Italië, FdI)	Fratelli d’Italia (Broeders van Italië, FdI) is een nationaal-conservatieve en populistische partij. Bij de parlementsverkiezingen van 2022 werden zij de sterkste partij en vormen zo samen met hun leider Giorga Meloni de premier van Italië.
Lega (Engels: League, officiële naam Lega per Salvini Premier)	Lega (Engels: League, officiële naam Lega per Salvini Premier), is een rechtse populistische politieke partij in Italië, geleid door Matteo Salvini. Lega is de informele opvolger van Lega Nord. In februari 2021 trad Lega toe tot de regering van nationale eenheid van Mario Draghi en leverde drie ministers op. Sinds oktober 2022 maakt de partij deel uit van de regering van Giorgia Meloni met vijf ministers, waaronder Salvini als vicepremier.
Vijfsterrenbewegingen (Italië)	De Vijfsterrenbeweging (Movimento 5 Stelle, M5S) is een populistische en anti-establishment politieke partij in Italië. De partij werd in 2009 opgericht door cabaretier Beppe Grillo en webstrateeg Gianroberto Casaleggio en heeft aanzienlijke steun en politieke invloed verworven. De M5S presenteert zichzelf als een basisbeweging die zich richt op directe democratie, milieubewustzijn en anti-corruptiemaatregelen. Het wil de traditionele politieke elites uitdagen en beleid implementeren dat gebaseerd is op burgerparticipatie en online besluitvormingsplatforms. De partij heeft gepleit voor verschillende beleidsstandpunten, waaronder universeel inkomen, ecologische duurzaamheid en scepticisme jegens de Europese Unie. Met haar mix van online activisme, directe democratie en anti-establishment retoriek is de M5S uitgegroeid tot een belangrijke politieke kracht in Italië, die vaak coalities of leidende regeringen op verschillende bestuursniveaus vormt.
Podemos(Spanje)	Podemos, wat ‘Wij Kunnen’ betekent in het Spaans, is een linkse populistische politieke partij in Spanje. Podemos, opgericht in 2014, ontstond als reactie op de economische crisis en de wijdverbreide onvrede met traditionele politieke partijen. De ideologie van de partij combineert elementen van populisme, anti-bezuinigingen en sociale rechtvaardigheid. Podemos pleit voor grotere economische gelijkheid, sociale welzijnsprogramma’s en participatieve democratie. Het land heeft progressief beleid bepleit, zoals een universeel basisinkomen, betaalbare huisvesting en een meer herverdelend belastingstelsel. Podemos kreeg aanzienlijke populariteit door het mobiliseren van basisbewegingen en het gebruik van sociale media als instrument voor politiek engagement. Hoewel de partij zich aanvankelijk op binnenlandse kwesties concentreerde, heeft ze ook kritiek geuit op de wijze waarop de Europese Unie omgaat met het economisch beleid. Podemos is invloedrijk geweest bij het hervormen van het politieke landschap in Spanje en heeft vertegenwoordiging verworven in het Spaanse parlement en verschillende regionale regeringen.
Vox(Spanje)	Vox is een rechts-populistische partij, gekenmerkt door haar nationalistische, conservatieve en anti-immigratiestandpunten. Vox, geboren in 2013, heeft een steeds grotere rol verworven in de Spaanse politiek, vooral sinds 2019, toen hij zich bij de Spaanse algemene verkiezingen op de derde plaats zette als de derde meest aanwezige partij in het parlement, met 15,08% van de stemmen en 52 zetels. Vox is van mening dat een stringenter immigratiebeheer nodig is. Het ondersteunt ook het project van een grotere centralisatie van de bevoegdheden in de handen van de Spaanse regering, om de Spaanse nationale identiteit en soevereiniteit over separatistische bewegingen te beschermen. Op economisch gebied ondersteunt het de vrije markt en de belastingverlaging.
Syriza(Griekenlan)	Syriza, een acroniem voor ‘Coalitie van Radicaal Links’, is een linkse politieke partij in Griekenland. Syriza werd in 2004 opgericht als een alliantie van verschillende linkse partijen en groepen en kreeg veel aandacht tijdens de Griekse schuldencrisis. De partij kreeg bekendheid onder leiding van Alexis Tsipras en ontpopte zich als een belangrijke kracht in de Griekse politiek. Het platform van Syriza combineert anti-bezuinigingsmaatregelen, sociale rechtvaardigheid en oppositie tegen het neoliberale beleid. De partij pleit voor hogere overheidsuitgaven, de bescherming van de rechten van werknemers en de herverdeling van rijkdom. Het bekritiseert de invloed van internationale financiële instellingen en heeft een sceptische houding aangenomen ten aanzien van het economisch beleid van de Europese Unie. De machtsovername van Syriza in 2015 markeerde een significante verschuiving in de Griekse politiek, en het land vormde een regering die tot doel had opnieuw te onderhandelen over de Griekse reddingsvoorwaarden. Hoewel de partij tijdens haar machtspositie met uitdagingen en beleidscompromissen werd geconfronteerd, blijft Syriza een invloedrijke linkse kracht in de Griekse politiek, die pleit voor progressief beleid en sociale hervormingen.
Chega (in het Engels ‘genoeg’)	Chega (in het Engels ‘genoeg’) is een nationale conservatieve, rechts-populistische politieke partij in Portugal, opgericht in 2019 door André Ventura. Bij de algemene verkiezingen van 2022 bereikte de partij 7,2%. Chega presenteert zichzelf als nationaal conservatief en sociaal conservatief, met de nadruk op criminaliteitsvraagstukken.

Oost-Europa

Populistische bewegingen hebben vruchtbare grond gevonden in verschillende Oost-Europese landen. Hongarije heeft, onder leiding van Viktor Orbán en zijn Fidesz-partij, een populistische agenda nagestreefd met de nadruk op nationale soevereiniteit, immigratie en illiberaal beleid. De Poolse Partij voor Recht en Rechtvaardigheid (PiS) heeft ook populistische retoriek omarmd en een nationalistisch beleid gevoerd, vooral met betrekking tot de rechterlijke macht en de media. In andere Oost-Europese landen hebben populistische bewegingen verschillende niveaus van succes en invloed gekend;

Landen in detail

Populistische partij	Beschrijving
Fidesz(Hongarije)	Fidesz, ook bekend als Fidesz – Hongaarse Burgeralliantie, is een rechts-nationalistische en conservatieve politieke partij in Hongarije. Fidesz, opgericht in 1988, kwam aanvankelijk naar voren als een liberale jeugdbeweging die pleitte voor democratische hervormingen en de integratie van Hongarije in de Europese instellingen. Na verloop van tijd verschoof de partij echter naar rechts beleid onder leiding van Viktor Orbán. Fidesz promoot een nationalistische agenda gericht op het behoud van de Hongaarse identiteit, cultuur en soevereiniteit. De partij legt de nadruk op traditionele waarden, gezinswaarden en conservatief sociaal beleid. Fidesz heeft beleid geïmplementeerd dat gericht is op het versterken van de nationale veiligheid, het beperken van immigratie en het bevorderen van economisch nationalisme. Het land is ook bekritiseerd vanwege de erosie van de democratische instellingen en de concentratie van de macht onder leiding van Viktor Orbán. Fidesz heeft electoraal succes geboekt, meerdere parlementsverkiezingen gewonnen en een sterke aanwezigheid in de Hongaarse politiek behouden. Het was ook lid van de Europese Volkspartij (EVP), maar schortte zijn lidmaatschap in 2021 op vanwege meningsverschillen met de EVP over bepaalde kwesties.
Wet en gerechtigheid(Polen)	Fidesz, ook bekend als Fidesz – Hongaarse Burgeralliantie, is een rechts-nationalistische en conservatieve politieke partij in Hongarije. Fidesz, opgericht in 1988, kwam aanvankelijk naar voren als een liberale jeugdbeweging die pleitte voor democratische hervormingen en de integratie van Hongarije in de Europese instellingen. Na verloop van tijd verschoof de partij echter naar rechts beleid onder leiding van Viktor Orbán. Fidesz promoot een nationalistische agenda gericht op het behoud van de Hongaarse identiteit, cultuur en soevereiniteit. De partij legt de nadruk op traditionele waarden, gezinswaarden en conservatief sociaal beleid. Fidesz heeft beleid geïmplementeerd dat gericht is op het versterken van de nationale veiligheid, het beperken van immigratie en het bevorderen van economisch nationalisme. Het land is ook bekritiseerd vanwege de erosie van de democratische instellingen en de concentratie van de macht onder leiding van Viktor Orbán. Fidesz heeft electoraal succes geboekt, meerdere parlementsverkiezingen gewonnen en een sterke aanwezigheid in de Hongaarse politiek behouden. Het was ook lid van de Europese Volkspartij (EVP), maar schortte zijn lidmaatschap in 2021 op vanwege meningsverschillen met de EVP over bepaalde kwesties. systeem. Podemos kreeg aanzienlijke populariteit door het mobiliseren van basisbewegingen en het gebruik van sociale media als instrument voor politiek engagement. Hoewel de partij zich aanvankelijk op binnenlandse kwesties concentreerde, heeft ze ook kritiek geuit op de wijze waarop de Europese Unie omgaat met het economisch beleid. Podemos is invloedrijk geweest bij het hervormen van het politieke landschap in Spanje en heeft vertegenwoordiging verworven in het Spaanse parlement en verschillende regionale regeringen.
Konfederacja (Polen)	Konfederacja Wolność i Niepodległość (Confederatie Vrijheid en Onafhankelijkheid, afgekort tot Konfederacja) is een extreemrechtse politieke alliantie in Polen. Het werd in 2018 opgericht als een politieke coalitie voor de verkiezingen voor het Europees Parlement van 2019 en groeide later uit tot een politieke partij. Bij de verkiezingen van 2020 eindigde presidentskandidaat Krzysztof Bosak op de vierde plaats van elf kandidaten. De partij wordt beschouwd als onderdeel van radicaal-rechts met een harde oppositie tegen de Europese Unie, sociaal conservatieve standpunten en xenofobe opvattingen.

Scandinavische landen

Populistische bewegingen hebben ook aan kracht gewonnen in de Scandinavische landen. In Denemarken heeft de Deense Volkspartij aanzienlijke electorale winst geboekt met haar anti-immigratieplatform. In Zweden zijn de Zweedse Democraten steeds belangrijker geworden, als gevolg van de bezorgdheid over immigratie en nationale identiteit.

Landen in detail

Populistische partij	Beschrijving
Deense mensen(Denemarken)	Het Deense volk, bekend als Denen, is de etnische groep die geassocieerd wordt met Denemarken. Ze hebben een sterk gemeenschapsgevoel, waarderen sociale welvaart en geven prioriteit aan egalitarisme. Er wordt Deens gesproken en Engels wordt algemeen begrepen. Denemarken heeft een geschiedenis van democratisch bestuur en een goed ontwikkelde verzorgingsstaat. Denen hebben bijdragen geleverd aan literatuur, design, architectuur en technologie. Uitdagingen op het gebied van immigratie en integratie hebben geleid tot discussies over de nationale identiteit, maar het Deense volk streeft naar een inclusieve samenleving.
Zweedse democraten(Zweden)	De Zweedse Democraten (Sverigedemokraterna, SD) is een rechts-populistische en nationalistische partij in Zweden. Ze pleiten voor een strenger immigratiebeleid en streven ernaar de Zweedse cultuur en nationale identiteit te beschermen. De partij heeft electoraal succes geboekt en heeft de debatten over immigratie en sociaal beleid in Zweden beïnvloed.