Στρατηγικές για την αντίσταση στη λαϊκιστική ρητορική και των λαϊκίστικών δράσεων
Η αντίσταση στη λαϊκιστική ρητορική και δράσεις απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση που περιλαμβάνει την εκπαίδευση, το διάλογο και τη δέσμευση στις δημοκρατικές αξίες. Συγκεκριμένα, η λαϊκιστική ρητορική αναφέρεται στη γλώσσα και τις στρατηγικές επικοινωνίας που χρησιμοποιούν οι λαϊκιστές ηγέτες προκειμένου να προσελκύσουν το ευρύ κοινό (Busby et al., 2019). Ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά της λαϊκιστικής ρητορικής περιλαμβάνουν την απλοποίηση πολύπλοκων ζητημάτων που συνήθως παρουσιάζονται με δυαδικούς όρους, οι οποίοι ενισχύουν τη ρητορική “εμείς εναντίον τους”, τη συναισθηματική έκκληση προκειμένου να κινητοποιηθεί η υποστήριξη και να δημιουργηθεί μια αίσθηση επείγοντος και τις εθνικιστικές και πατριωτικές εκκλήσεις μέσω της έμφασης στη σημασία της εθνικής ταυτότητας.
Ομοίως, οι λαϊκιστικές ενέργειες αναφέρονται στις πολιτικές επιλογές και το στυλ διακυβέρνησης των λαϊκιστών ηγετών. Ορισμένες ενέργειες που συνδέονται συχνά με τον λαϊκισμό περιλαμβάνουν, τον συγκεντρωτισμό της εξουσίας, καθώς συνήθως οι λαϊκιστές ηγέτες επιδιώκουν τη συγκέντρωση της εξουσίας υπονομεύοντας τους δημοκρατικούς θεσμούς, την ενίσχυση των λαϊκιστικών οικονομικών πολιτικών που σηματοδοτούνται από τον οικονομικό εθνικισμό, ο οποίος ενώ αρχικά υπόσχεται οικονομική ευημερία για την εργατική τάξη, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για τη μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη (Schneiker, 2020).
Ο λαϊκισμός βασίζεται συχνά σε υπεραπλουστεύσεις και παραπληροφόρηση. Με την μελέτη των ζητημάτων που διακυβεύονται, μπορείτε να αναγνωρίζετε καλύτερα πότε η λαϊκιστική ρητορική χρησιμοποιείται για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης (Mounk, 2018), ενώ ταυτόχρονα μπορείτε να αναπτύξετε καλύτερη κατανόηση των πολύπλοκων προβλημάτων. Φροντίστε να αναζητάτε πολλαπλές και αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης, να αξιολογείτε πάντοτε κριτικά τις πληροφορίες και να είστε προσεκτικοί με τις εντυπωσιοθηρικές αναφορές. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων γραμματισμού στα μέσα ενημέρωσης μπορεί να σας βοηθήσει να περιηγηθείτε αποτελεσματικά στις πληροφορίες.
Ο λαϊκισμός συχνά ευδοκιμεί σε χώρους όπου οι άνθρωποι περιβάλλονται από άτομα που μοιράζονται τις ίδιες απόψεις. Η συμμετοχή σε διάλογο με άτομα που έχουν διαφορετικές ιδεολογίες μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις ανησυχίες τους και να αμφισβητήσετε τις δικές σας υποθέσεις, βοηθώντας σας να διευρύνετε την οπτική σας και να αμφισβητήσετε τις δικές σας προκαταλήψεις (Inskeep, 2018). Η ακρόαση και κατανόηση των ανησυχιών άλλων ατόμων μπορεί να σας επιτρέψει να βρείτε κοινό έδαφος με άλλα άτομα, ενώ ο εποικοδομητικός διάλογος συμμετέχει στην προώθηση ενός περιεκτικού και ποικίλου λόγου.
Ο λαϊκισμός περιλαμβάνει συχνά επιθέσεις σε δημοκρατικούς θεσμούς, όπως ο ελεύθερος Τύπος και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (Mudde & Kaltwasser, 2019b), οι οποίοι λειτουργούν ως φρουροί της λογοδοσίας και των δημοκρατικών αξιών. Η προστασία αυτών των θεσμών μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή της συγκέντρωσης της εξουσίας στα χέρια ενός μόνο ηγέτη ή μιας ομάδας. Επιπλέον, η συμμετοχή σε δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση των δημοκρατικών κανόνων και θεσμών.
Η πολιτική εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη ανθεκτικών και ενημερωμένων πολιτών. Μέσω της προώθησης της αγωγής του πολίτη στα σχολεία και τις κοινότητες, μπορούμε να αυξήσουμε την κατανόηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Συγκεκριμένα, η πολιτική εκπαίδευση μας επιτρέπει να αξιολογούμε κριτικά τα πολιτικά μηνύματα και να συμμετέχουμε ενεργά στις δημοκρατικές διαδικασίες και έτσι μπορεί να προωθήσει μια πιο συμμετοχική και ενεργή πολιτεία.
Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι για να αντισταθούμε στη λαϊκιστική ρητορική και δράση πρέπει να καταβληθεί συλλογική προσπάθεια και να δεσμευτούμε στις δημοκρατικές αξίες. Συνδυάζοντας την εκπαίδευση, τον διάλογο και την προστασία των δημοκρατικών θεσμών, μπορούμε να εργαστούμε για την αντιμετώπιση του λαϊκισμού και, συνεπώς, για την ενίσχυση της δημοκρατικής ανθεκτικότητας των κοινωνιών μας.