Autor: Angelo Cioeta
Jedną z broni, która czyni populizm silnym, są wieloletnie postępowania sądowe. We Włoszech często zdarza się, że rozprawa kończy się dopiero po ponad dekadzie. Sytuacja ta sprzyja populizmowi, który może wywołać skandal, gdy tylko wyjdzie na światło dzienne ważne śledztwo sądowe przeciwko przeciwnikowi politycznemu. Dlatego często zdarza się, że nawet po ostatecznym wyroku trudno zrozumieć, czy dana osoba jest winna, czy nie. Ale wystarczy wszcząć śledztwo i wywołać oburzenie, aby uzyskać maksymalny zysk wyborczy i polityczny.
Jaki jest wzór? Przykładowo uważamy, że jesteśmy zwolennikami burmistrza, który wyróżnia się na tle innych tym, że potrafi bardzo dobrze zarządzać swoim miastem, stając się wzorem do naśladowania. Burmistrz jest człowiekiem przyzwoitym, bezwzględnie szanującym prawo oraz wartości demokratyczne i obywatelskie. W pewnym momencie toczy się przeciwko niemu głośne śledztwo, w którym oskarża się go o korupcję, fałszowanie dokumentów itp. Przeciwnicy wykorzystują to, żądając jego dymisji. Z pomocą środków masowego przekazu burzą postać burmistrza i udaje im się doprowadzić do jego rezygnacji. Tymczasem śledztwo toczy się dalej, ale nie przynosi żadnych twardych dowodów przeciwko burmistrzowi. Tym samym organy śledcze decydują się na jego zamknięcie, ogłaszając niewinność oskarżonego. Wiadomości tej jednak nie podaje się na pierwszą stronę, lecz stanowi po prostu mały komunikat, który zostanie przeczytany tylko przez mniejszość ludzi. Dlatego wielu nadal będzie uważało, że burmistrz jest przestępcą.
W ostatnich latach we Włoszech miało miejsce sensacyjne wydarzenie. W Riace, małej wiosce na południu Włoch, rządził Mimmo Lucano, burmistrz potrafiący zbudować futurystyczny model integracji między miejscową ludnością a imigrantami. Dzięki temu modelowi w małym miasteczku (liczącym kilkaset mieszkańców i zagrożonym wyludnieniem) doszło do ożywienia w zakresie działalności kulturalnej, gospodarczej i społecznej, ponieważ wielu imigrantów nabyło umiejętności umożliwiające zawód rzemieślnika, otwarcie sklepów itp. Jednak śledztwo wszczęte przez prokuraturę sprawa przeciwko Mimmo Lucano doprowadziła burmistrza do 13 lat więzienia pod zarzutem marnowania funduszy gminnych, wykorzystywania modelu Riace do zdobywania korzyści politycznych i nie tylko. Wiadomość o śledztwie i potępieniu obiegła Włochy i pozwoliła siłom populistycznym zdemolować ważną postać włoskiej lewicy. Mimmo Lucano zrezygnował z funkcji burmistrza, a w kolejnych wyborach samorządowych zwyciężyły siły polityczne sprzeciwiające się modelom integracyjnym. W październiku 2023 r. ogłoszono nowy wyrok dla Mimmo Lucano, zmniejszając karę z 13 lat do 1 roku i 6 miesięcy. Jedyne przestępstwa, za które został skazany, miały zatem głównie charakter administracyjny.
Wiadomość o uniewinnieniu nie odbiła się jednak w mediach tak samo jak wyrok. Jest to jedna z sił populizmu: skupienie uwagi jedynie na tej części, która ma wpływ na proces sądowy (czyli na skazaniu), niezależnie od ostatecznego wyniku (który nastąpi dopiero po wielu latach, kiedy proces nie będzie już dla nich użyteczny).
Zdjęcie: Image by macrovector at Freepik