Populizm od lat silnie rośnie w całej Europie. Partie populistyczne są wyraźnie reprezentowane w parlamentach niemal wszystkich krajów europejskich, a ich udział w głosowaniu rośnie. Nie można zaprzeczyć, że wiele osób czuje się reprezentowanych przez tezy i ruchy populistyczne. Populiści zyskują na znaczeniu ze względu na rosnące wśród obywateli niezadowolenie i niechęć do polityki. Jest to spowodowane m.in. wydarzeniami związanymi z globalizacją i szybkimi zmianami technologicznymi, które są trudne do zrozumienia i wpływają na życie osobiste. Inną przyczyną jest mnogość kryzysów od 2001 roku, a zwłaszcza ostatniej dekady, takich jak europejski kryzys zadłużenia, kryzys uchodźczy, BREXIT czy Covid-19. Decyzje polityczne wpływają na ludzi bardziej bezpośrednio niż kiedykolwiek wcześniej, ale często nie są rozumiane, są uważane za zbyt zbiurokratyzowane i odległe od życia. Populiści wydają się wychwytywać nastroje, udają, że rozumieją obawy i gniew obywateli, udzielają prostych odpowiedzi na złożone kwestie i twierdzą, że mówią w imieniu „ludu”. Politolog Jan-Werner Müller podsumowuje, że populiści twierdzą, że są jedynym prawowitym przedstawicielem „prawdziwych” ludzi. Populiści dzielą społeczeństwo i przez to są poważnym zagrożeniem dla demokracji pluralistycznych. Sytuację podgrzewają wizerunki tworzonego wroga, promowanego przez populistycznych polityków i liderów opinii, rozpowszechnianie fałszywych wiadomości (lub alternatywnych faktów) oraz mowę nienawiści w mediach cyfrowych. Prowadzi to do spadku wartości europejskich, takich jak szacunek dla opinii innych, wzajemne słuchanie, obiektywne dyskusje i chęć kompromisu.